PHONG CÁCH NGHỆ THUẬT THƠ TỐ HỮU
Tố Hữu là nhà thơ của lý tưởng cộng sản, thơ Tố Hữu tiêu biểu cho khuynh hướng thơ trữ tình chính trị. Tố Hữu là một chiến sĩ – thi sĩ, làm thơ trước hết là phải phục vụ sự nghiệp cách mạng, cho lý tưởng của Đảng. Trong thơ Tố Hữu từ trước đến sau, dù đề tài, nội dung cảm hứng có đa dạng đến đâu thì vẫn nhất quán ở chỗ lấy lý tưởng cách mạng, quan điểm chính trị làm hệ quy chiếu cách nhìn nhận và xúc cảm về mọi phương diện, mọi hiện tưởng của đời sống, kể cả đời sống riêng tư của chính nhà thơ. Với Tố Hữu, “ tả tình hay tả cảnh, kể chuyện mình hay kể chuyện người, viết về các vấn đề lớn hay về một sự việc nhỏ (…) là để nói cho được cái lý tưởng cộng sản ấy thôi” (Chế Lan Viên)
Thơ Tố Hữu là thơ trữ tình chính trị. Mọi sự kiện, vấn đề lớn của đời sống cách mạng, lý tưởng chính trị, những tình cảm chính trị thông qua trái tim nhạy cảm của nhà thơ đều có thể trở thành đề tài và cảm hứng nghệ thuật thực sự. Tố Hữu là nhà thơ của lẽ sống lớn, của những tình cảm lớn, niềm vui lớn của cách mạng và con người cách mạng. Đặc biệt ở những bước ngoặt trong đời sống cách mạng của dân tộc, hồn thơ Tố Hữu thường vang ứng nhạy bén và dào dạt cảm hứng, kết tinh trong những bài thơ đặc sắc, được sự đồng cảm và hưởng ứng rộng rãi của đông đảo công chúng. Xuân Diệu khẳng định “ Tố Hữu đã đưa thơ chính trị lên đến trình độ là thơ rất đỗi trữ tình ”. Thơ Tố Hữu đã kế tục dòng thơ cách mạng đầu thế kỉ XX của Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh, thơ của các chiến sĩ cộng sản lớp trước ờ nửa đầu những năm 30 nhưng đã được đổi mới trên cơ sở vận dụng những thành tựu hiện đại hóa thơ ca đương thời, đem đến cho văn học cách mạng một tiếng thơ sôi nổi, trẻ trung, mới mẻ và tràn đầy cảm hứng lãng mạn, đã mở ra một khuynh hướng lớn và có vị trí chủ đạo – khuynh hướng trữ tình chính trị – trong suốt mấy chục năm của nền thơ hiện đại Việt Nam.
Nội dung trữ tình chính trị trong thơ Tố Hữu thường tìm đến và gắn liền với khuynh hướng sử thi, cảm hứng lãng mạn. Khuynh hướng sử thi nổi bật trong thơ Tố Hữu nhất là ở những thời kì sau, kể từ cuối tập Việt Bắc. Cái tôi trữ tình trong thơ Tố Hữu ngay từ đầu đã là cái tôi chiến sĩ, về sau càng trở thành cái tôi nhân danh cộng đồng, nhân danh Đảng và dân tộc. Nhân vật trữ tình trong thơ Tố Hữu là con người thể hiện tập trung những phẩm chất của giai cấp, dân tộc, đến cuộc kháng chiến chống Mĩ được nâng lên thành những hình tượng anh hùng mang tầm vóc thời đại và lịch sử, nhiều khi được thể hiện bằng bút pháp thần thoại hóa. Cảm hứng chủ đạo trong thơ Tố Hữu là cảm hứng lãng mạn. Thơ Tố Hữu hướng vào tương lai, khơi dậy niềm vui, lòng tin tưởng và niềm say mê với con đường cách mạng, ngợi ca nghĩa tình cách mạng và con người cách mạng. Do khuynh hướng cảm hứng ấy mà thơ Tố Hữu chú trọng tác động đến tình cảm, cảm xúc của người đọc, đặc biệt khai thác giá trị gợi cảm của nhạc điệu thơ.
Một nét đặc sắc của thơ Tố Hữu là có giọng điệu riêng rất dễ nhận ra. Đó là giọng tâm tình, ngọt ngào tha thiết, giọng của tình thương mến. Giọng điệu ấy có phần là do được thừa hưởng từ điệu tâm hồn con người xứ Huế với những câu ca, giọng hò tha thiết ngọt ngào của quê hương. Nhưng nó cũng được xuất phát từ một quan niệm của nhà thơ : “ Thơ là chuyện đồng điệu ( … ), thơ là tiếng nói đồng ý, đồng tình, tiếng nói đồng chí ’’. Nhà thơ đặc biệt dễ rung động với nghĩa tình cách mạng, luôn hướng đến đồng bào, đồng chí mà giãi bày tâm sự, trò chuyện, kêu gọi, nhắn nhủ. Thơ Tố Hữu phần nhiều có cách diễn đạt tự nhiên, hơi thơ liền mạch.
Kế tục truyền thống thơ ca dân tộc, đặc biệt là thơ ca dân gian và thơ cổ điển, thơ Tố Hữu đậm đà tính dân tộc cả trong nội dung và nghệ thuật biểu hiện. Hiện thực đời sống cách mạng, những tình cảm chích trị, đạo lí cách mạng qua sự cảm nhận và thể hiện của Tố Hữu đã gắn bó, hòa nhập với truyền thống tinh thần tình cảm và đạo lí của dân tộc, làm phong phú thêm cho truyền thống ấy. Về thể thơ, Tố Hữu sử dụng nhuần nhuyễn các thể thơ dân tộc ( như lục bát, song thất lục bát, bốn chữ, năm chữ, bảy chữ ) và có những sáng tạo làm phong phú thêm cho các hình thức thơ ca này. Trong thơ Tố Hữu có thể bắt gặp một cách phổ biến những lối so sánh, các phép chuyển nghĩa và cách diễn đạt trong thơ ca dân gian đã trở nên quen thuộc với tâm hồn người Việt. Sáng tạo hình ảnh trong thơ Tố Hữu thiên về giá trị biểu hiện tình cảm hơn là giá trị tạo hình, thậm chí nhà thơ còn sử dụng nhiều hình ảnh ước lệ tượng trưng khá quen thuộc. Chiều sâu của tính dân tộc trong thơ Tố Hữu là ở nhạc điệu, đặc biệt phong phú về vần và những phối âm trầm bổng nhịp nhàng nên dễ ngâm dễ thuộc. Nghệ thuật thơ Tố Hữu nghiêng về tính truyền thống hơn là sự tìm tòi đổi mới theo hướng hiện đại hóa.
15/09/2008 at 08:08
Cảm ơi về bài viết trên, nó thật sự rất có chất lượng.
07/12/2011 at 12:49
đương nhiên là có chất lượng rồi vì cái đó có của các nhà nghiên cứu tên tuổi mà
19/06/2009 at 02:00
Cảm ơn rất rất nhiều !!!
07/07/2009 at 15:49
bam j oj!lam wen dc hok?
03/07/2009 at 14:27
ui hay wa ta
03/07/2009 at 14:28
kam on nhiu nhiu
05/07/2009 at 15:50
dung la mot nha tho cua nhan dan cua dat nuoc!
“la tieng noi dong dieu(…) la tieng noi dong y dong tinh va dong chi”
toi yeu nhung tac pham cua ong! boi tinh triet ly sau sac tham tram ru rua
06/07/2009 at 22:29
rất tuyệt!
cảm ơn nhiều
07/07/2009 at 15:48
rat tuyet!mot bai viet hay va co chat luong!
08/07/2009 at 16:43
quả thật đây là một bài viết khá hay, cô đọng và dễ tóm ý!
08/07/2009 at 22:06
thanks nhju nhju. mai tui thi dai hoc mon van. wen mang tai lieu on thi nen fai luot web tim`.
18/10/2009 at 19:02
d!t kOn me. baj` hay vaj~ lOn`
28/10/2009 at 21:03
ok bai viet cung hay!!!
thank nha
27/11/2009 at 00:50
có thể cho biết ai là người viết bài viết này không?
23/12/2009 at 18:58
Đây là bài viết tổng hợp của một cựu thành viên lớp 12CV trường Trung học Thực hành khóa 2005-2008. Vì vài lý do mà bản gốc đã bị thất lạc nên hiện nay mình cũng không thể xác định chính xác danh tính của chủ nhân bài viết. Cám ơn bạn đã quan tâm
06/12/2009 at 09:42
sap thi hk1, tui can cai nay. thanks nha
15/12/2009 at 09:51
dau la mo baj, than bai, ket bai, ban. oy
03/02/2010 at 23:37
minh cam on tac gia cua bai nay nhe
21/02/2010 at 11:10
ôi hay thật đấy tìm mãi mới thấy cái phần hay thế này.Nào ta cùng cop hjhj
21/02/2010 at 11:11
Nào cop thôi hjhj hay thật đấy
13/03/2010 at 20:23
o that la tuyet tai sao ban lai co cam hung viet hay the.tui doc rat nhieu ma van cua tui rat cung va hok co cam xuc j ca ban co the giup tui hok
15/03/2010 at 16:56
Nội dung bài viết theo Chương trình SGK lớp 12, nâng cao, tập 1, nxb GD, trang 99 – 100. Cám ơn bạn nào đã post lên nét làm tư liệu nhé.
Mình thấy lạ là các bạn đánh giá bài viết HAY nhưng lại không nhận ra bài viết được trích từ chính trong SGK của mình, có thể các bạn đã quên hay các bạn chưa quan tâm đúng mức tới SGK?
Tất cả các bài tham khảo, kiến thức trong SGK đều cô đọng, xúc tích.
Chúc các bạn học tốt!
(P/S Bạn nào đưa tài liệu lên mạng cũng tốt nhưng sẽ tốt hơn nếu các bạn trích dẫn nguồn để bạn đọc tiện tham khảo)
29/03/2010 at 10:31
Cám ơn bạn đã góp ý.
Về vấn đề trích dẫn nguồn, xin trả lời bạn như sau: Thành lập blog này là một trong những hoạt động ngoại khóa của lớp 12CV trường THTH khóa 05-08. 13 thành viên của lớp cùng nhau tìm tư liệu, bài viết về Tố Hữu, sau đó giao lại toàn bộ tư liệu cho tôi đăng tải lên blog này. Quả thực lúc đó vì thời gian có hạn, số lượng thông tin cần đăng tải lại quá lớn, tôi có lơ là bỏ sót việc ghi chép nguồn trích dẫn của một số bài viết. Hậu quả là 1 năm sau, khi có bạn hỏi về xuất xứ của nó, tôi lục tìm lại những tư liệu của lớp năm ấy thì đã không còn nên không thể trả lời được.
Mong các bạn thông cảm.
26/04/2011 at 22:47
oak.bai viet hay tuyet.minh thich no
26/04/2011 at 22:49
ak quen.thong tin ma co giao minh cho o tren lop cung gan giong nhu nay day.chi khac cai la tai lieu cua minh chi la nhung cai gach dau dong thui ak.con noi dung cot loi cua no la giog het
18/06/2011 at 16:55
bai viet cua bai kha deu tay tat ca cac phan ve phong cach tho cua To Huu.nhung bai van chua dua duoc ra nhung dan chung de chung minh cho phong cach tho nay.vd trong phan noi ve tho cua To Huu mang dam tinh su thi ban co the trich nhung doan trong bai “Viet Bac”…hay noi ve nhung con nguoi Viet Nam trong chien tranh bai co the dau ra ve hinh anh nguoi me Tom,ma Hau Giang…hay mang dam tinh dan toc thi trich trong cac tap tho cua ong.nhung du sao no cung rat hay
08/07/2011 at 17:59
hì biết ngay mà có trong sách giáo khoa hết mà
09/11/2011 at 21:27
hay wa ah
19/12/2011 at 09:58
hay ban oi!!! nhung ma neu bai nay ma lam thi hoc ki cau 2 diem thi hoi dai qua nhi????
22/02/2012 at 20:22
toi dong tinh voi ban
10/05/2012 at 07:08
cam on ban.bai viet rat hay,nhung m thay khong co dan chung ve tho cua to huu
12/11/2012 at 16:55
công nhận hay thjk!!!
09/12/2012 at 12:28
ui ui , hay quá. ak.
09/12/2012 at 12:35
kekee, coppi mà quên chưa cảm Ơn, hihi,. thank nhiều p nàO viết bài này nhé